Dit weekend gaat de zomertijd weer in. Dat betekent dat de klok een uur vooruit gaat. Hierdoor is het later donker maar ook later licht, wat er wellicht voor kan zorgen dat uit bed komen wat lastiger gaat. Want met het verzetten van de klok moeten we ook onze biologische klok verzetten en dat is vaak iets lastiger.
De biologische klok
De biologische klok is een mechanisme waar iedereen mee wordt geboren. Dit mechanisme zorgt ervoor dat verschillende lichamelijke functies op een bepaalde periode kunnen plaatsvinden. Voorbeelden zijn de menstruatiecyclus, de jaarlijkse vogeltrek maar ook het slaap-waakritme. Niet iedereen heeft dezelfde biologische klok. Sommige mensen springen uit bed zodra de wekker gaat, anderen komen pas op gang na een flinke dosis koffie. Toch zijn er veel factoren die van invloed zijn op het slaap-waakritme.
Onze biologische klok regisseert het hele slaap-waakritme. Dit gebeurt in de hersenen en heeft invloed op elke cel in ons lichaam. Het ingaan van de zomer- of wintertijd heeft dus zelfs op celniveau invloed. Daarnaast regelt TLR9, een gen dat vooral ’s nachts aanwezig is, het afweersysteem. Tijdens een jetlag en slecht slapen wordt dit ontregeld.
Invloed van (blauw) licht
Licht is van grote invloed op ons slaapritme. Licht afkomstig van beeldschermen zorgt ervoor dat ons brein denkt dat we wakker moeten blijven, doordat dit blauwe licht invloed heeft op de productie van melatonine. Melatonine is een hormoon dat van invloed is op het slaap-waakritme. Hierdoor kan het gebeuren dat in slaap komen moeilijker gaat. Tegenwoordig zijn we omringd door beeldschermen van smartphones, laptops, tablets en tv’s. Hierdoor is het vrijwel altijd licht, wat er voor kan zorgen dat we moeite hebben om in slaap te komen.
Moeite met het herstellen van je biologische klok?
Hieronder staan een aantal tips beschreven die kunnen bijdragen aan een regelmatig slaapritme.
- Leg op tijd je smartphone/laptop/tablet aan de kant of zet de tv uit voor je gaat slapen. Kun je de verleiding toch niet weerstaan? Gelukkig zijn er instellingen en apps om het beeldscherm van apparaten aan te passen aan je biologische klok. Apps als flux en Twilight geven overdag een blauw lichtfilter af en ’s avonds rood licht. Hierdoor is het gemakkelijker om ’s avonds in slaap te vallen.
- Slaap met de gordijnen open. Door het licht dat van buiten komt wordt je op een natuurlijke manier wakker, zodat je niet wakker schrikt van een wekker. Is het nog donker op het tijdstip dat je uit bed komt? Misschien is een lichtwekker dan een goed alternatief. Deze wekker bootst heel geleidelijk zonsopgang en zonsondergang na, waardoor je natuurlijker wakker wordt.
- Zorg voor regelmaat. Ga op vaste tijden naar bed en sta op vaste tijden op. Ons lichaam houdt van regelmaat en went hier snel aan.
- Weg met de snooze-knop. Snoozen zorgt er voor dat het lichaam wakker wordt en vervolgens weer in slaap valt. Dit verstoort het slaap-waakritme en zorgt er uiteindelijk voor dat het nog moeilijker wordt om uit bed te komen.
Wist je dat…
…de zomertijd is ingesteld zodat we elektriciteit besparen? Echter, dit effect is omstreden.