De nieuwe Schijf van Vijf heeft onder andere meer aandacht voor beweging. Dagelijks voldoende bewegen heeft diverse voordelige gezondheidseffecten. Het zorgt voor een betere conditie, maakt het hoofd leeg, zorgt voor betere cholesterolwaarden, heeft effect op het behouden van een gezond gewicht, stimuleert de spijsvertering en gaat botontkalking tegen. Het Voedingscentrum adviseert om dagelijks minimaal een half uur te bewegen.


Daarnaast brengt de nieuwe Schijf van Vijf voldoende water drinken onder de aandacht. Dit is van groot belang, omdat we dagelijks vocht verliezen. Dit moet worden aangevuld. De beste manier om dit te doen is door middel van (kraan)water en thee. Koffie telt niet mee als aanvulling van vocht, omdat dit cafeïne bevat. Dit werkt juist vocht afdrijvend. Liever geen vruchtensappen, omdat deze veel calorieën bevatten en maar weinig voedingsstoffen met zich mee brengen. Tevens verhogen deze dranken de bloedsuikerspiegel, met als gevolg een ‘dip’ moment waardoor jij je moe kunt voelen.

Groenten en noten

Ook het advies om meer groenten en noten te eten is meegenomen in de nieuwe Schijf van Vijf. Het eten van een goede hoeveelheid groenten heeft veel voordelen: ze leveren weinig calorieën op, maar wel veel voedingsstoffen, zoals vezels, vitaminen en mineralen. Noten zijn een belangrijk onderdeel van een uitgebalanceerd voedingspatroon. Ze bevatten veel essentiële vetzuren, vitaminen en mineralen. Het advies om niet teveel vlees te eten kwam vorig jaar al van de Gezondheidsraad in de Richtlijnen Goede Voeding naar voren.

Vlees

Ook voor vlees geldt dat variatie belangrijk is: wissel rood vlees, wit vlees, vis en schaal- en schelpdieren af. Tevens richt de Schijf van Vijf zich ook op de consument die geen gluten, zuivel of vlees eten. Voor deze doelgroep worden gezonde alternatieven genoemd.

Opvallend aan de nieuwe Schijf van Vijf is dat er advies op maat wordt geleverd, aan de hand van de leeftijd en het geslacht. Hierbij staan ook verschillende voorbeeld dagmenu’s, die de consument kunnen inspireren. Het Voedingscentrum noemt variatie ook als belangrijk punt.

Kanttekeningen van de Schijf

pasta
Photo: Kaboompics

Toch zijn er een aantal kanttekeningen. Zo worden er nog steeds veel koolhydraten aanbevolen in de vorm van brood, aardappelen, pasta en rijst. Deze hebben een hoge glycaemische index. Dat wil zeggen dat zij de bloedsuikerspiegel en daarmee de insulinespiegel snel doen stijgen. Wanneer je meerdere keren per dag voeding met een hoge glycaemische index eet, blijft de insulinespiegel hoog. Een continue hoge insulinespiegel, kan op den duur leiden tot insulineresistentie met vele aandoeningen tot gevolg, waaronder Diabetes Mellitus type II. Daarnaast levert het consumeren van graan niet veel positieve gezondheidseffecten op. Graan is in feite het kind van een plant. Planten zijn gericht op overleven en vormen daarom schadelijke stoffen om niet opgegeten te worden. Deze stoffen, ook wel anti-nutriënten genoemd, zorgen voor een minder goede opname van bepaalde vitaminen en mineralen. Zo zorgt fytinezuur voor een verminderde opname van ijzer, zink, calcium, magnesium en fosfor. Ditzelfde geldt voor peulvruchten. Om niet opgegeten te worden maken deze planten dezelfde soort anti-nutriënten aan, zoals lectinen en fytinezuur.

Verkeerde vetten?

Ook betreft het consumeren van vetten is het Voedingscentrum erg strikt: verzadigd vet is verkeerd en onverzadigd vet is goed. Hier mag iets genuanceerder mee omgegaan worden. In feite bestaan er geen verkeerde vetten (op transvetten na, die kun je beter wel vermijden), er bestaat alleen een verkeerde balans in vetten. Door te variëren krijgt men voldoende essentiële vetzuren binnen.

Het Voedingscentrum raadt af om roomboter te gebruiken en adviseert in plaats daar van margarine en halvarine. In tegenstelling tot margarine en halvarine is roomboter veel natuurlijker. Het bevat uitsluitend één ingrediënt, namelijk roomboter. In margarine en halvarine zitten veel andere stoffen die we eigenlijk niet nodig hebben en ongezond zijn. Roomboter is weliswaar een verzadigd vet, maar verandert niet tijdens verhitting in transvetzuren, wat wel gebeurt met vloeibare vetten. Daarnaast bevat boter van nature vitaminen en mineralen. Tevens bevat margarine onder andere veel omega-6 vetzuren. Hierdoor kan de balans tussen de verschillende omega-vetzuren verstoord raken.

Zuivelproducten

Tenslotte is het advies van het Voedingscentrum om zo’n twee tot drie porties zuivel per dag te consumeren, terwijl we eigenlijk geen zuivel nodig hebben. Wist je dat de mens het enige zoogdier ter wereld is dat na de zoogperiode nog melk drinkt? Dit is eigenlijk best vreemd. Wil je wel graag zuivel blijven gebruiken? Kies dan voor het gefermenteerde soort, zoals kefir. Dit kan ons lichaam beter verteren dan gewone zuivelproducten.

Conclusie

salad
Photo: Pexels

Het Voedingscentrum adviseert over het algemeen erg zwart wit; wat bewezen is, is waar. Wat niet bewezen is, is niet waar. Zo luidt het advies om helemaal geen alcohol te drinken. Dit is wel erg drastisch; er is nog te weinig onderzoek gedaan om alcohol geheel af te raden. Bij wetenschappelijk onderzoek gaat het om significante verschillen. Dus bijvoorbeeld als het voor 60% van de onderzochte groep geldt is dat significant en wetenschappelijk bewezen en is het dus waar. Terwijl voor 40% van de groep iets anders geldt. Toch is 40% van een groep nog steeds best veel.

Wanneer de effecten van voeding op een groep mensen worden onderzocht, worden er tevens te weinig bepalende factoren in acht genomen zoals leeftijd, lichaamsgewicht, beweging, en mentale status. Onderzoek naar voedingsmiddelen is lastig. Daarom moeten de adviezen die hieruit voorvloeien genuanceerd worden gebracht. Je onderzoekt niet één geïsoleerde stof, maar je onderzoekt een voedingsmiddel, dat uit verschillende componenten bestaat en kan variëren qua samenstelling. Onderzoek je gepasteuriseerde melk van een koe die op stal staat en droogvoer eet of rauwe melk van een koe die buiten loopt en gras eet? Hierin kan veel verschil zitten.

Tenslotte kunnen mensen bij advisering op basis van wetenschappelijke onderzoeken zich niet gehoord voelen. Volgens deze regels kan het niet dat je je veel beter voelt door geen brood te eten, als je tenminste geen coeliakie hebt. Hetzelfde geldt voor het drinken van melk. Je kunt er geen klachten van hebben tenzij je een lactose intolerantie of koemelkallergie hebt. Ten aanzien van alle voedingsadviezen, hetzij van het voedingscentrum, hetzij van een andere bron, is het raadzaam om kennis te nemen van adviezen om vervolgens zelf te bepalen wat werkt: werk aan de ontwikkeling van je “eigen wijsheid”.

Photo Banner: Webville/Unsplash

Deel dit artikel:

De laatste blogs ontvangen?

Ontvang altijd de laatste blogs in je inbox. Leuk toch?